Gelukkig volgt na een avond en nacht vol regen vaak weer een zonnige ochtend. Vandaag stond een bijzondere dag op het programma. Tana Toraja staat bekend om de bijzondere, zeer uitgebreide uitvaartrituelen die de mensen er houden. En toeristen zijn welkom om de plechtigheden bij te wonen, het wordt zelfs vaak als een eer gezien als er gasten zijn uit het buitenland. De gids had gisteren bij aankomst twee opties voorgelegd: het bijwonen van een kleinere ceremonie (klein dorp, weinig mensen) of van een heel grote. Voordeel van een kleine ceremonie is dat het minder massaal is, nadeel is alleen dat je als buitenstaander toch echt wel deelnemer wordt aan de ceremonie. Dat betekent bijvoorbeeld dat je bij het slachten van een buffel met je neus vooraan staat. De keuze viel dus op een grote ceremonie, dat geeft toch de mogelijkheid om wat anoniemer rond te lopen.
Het is bij een ceremonie wel beleefd om een cadeau mee te nemen, bijvoorbeeld een slof sigaretten. Dat was met behulp van de gids zo geregeld. Verder graag wat minder opvallende kleding, vandaar de jacht op een donker, sober shirt gisteren. De uitvaart bleek in een dorpje op ongeveer vijf minuten rijden van het guesthouse. Al bij de rand van het dorp bleek hoe massaal de ceremonie zou zijn. Uit en vanaf allerlei voertuigen (ook brommers!) werden varkens en buffels geladen. Iedere familie die aankwam om de ceremonie bij de wonen, had een of meerdere dieren mee om aan de familie van de overledene te geven. Offers werden ingeschreven, zodat duidelijk was wie welke gift had gedaan. Overal om ons heen lagen vastgebonden varkens en stonden buffels vastgebonden. En aan het geschreeuw te horen, werden nog vele varkens uitgeladen. En al lopend naar het centrum van het dorp bleek dat er al veel dieren die kant op waren vervoerd. Bizar om te zien. In het centrum van het dorp bleek dat de eerste dieren al waren geofferd. Er lagen een aantal varkenskoppen en ook een geofferde buffel was te zien. De gids legde uit dat het offeren nog wel een aantal dagen zou gaan duren. Het goede nieuws was wel dat iedereen (ook de komende dagen en ook de mensen in de wijde omgeving) van het hierbij vrijkomende vlees zou worden voorzien. Vooral de armere mensen zouden vlees als gift gaan ontvangen. De eerste vuurtjes waren in ieder geval al opgestookt en de eerste varkens werden gebraden.
Het dorp, dat van zichzelf al groot was, was voor de gelegenheid nog eens flink uitgebreid. Van bamboe waren nog extra ontvangstruimtes gemaakt, zodat de familie iedere gast op een nette manier kon ontvangen. De gids stelde ons voor aan de zoon van de overleden moeder en nam onze gift dankbaar in ontvangst. Daarna werd ons een plaats in een ontvangstruimte toegewezen. De daar al aanwezige mensen keken ons met interesse aan, waarna de gids waarschijnlijk aan die mensen ging uitleggen wie wij waren enzovoorts. Na beleefd wat te hebben gedronken, gaf de gids aan dat we wat konden rondlopen en kijken. Dat lieten we ons geen tweede keer zeggen, want het voelt toch minder ongemakkelijk om wat in de luwte rond te lopen. Eerst maar eens kijken naar de baar van de overledene. Dit leek een miniatuur van een Toraja-huis, ook speciaal gemaakt voor de overledene. Verder nog een paar keer de aankondiging en ontvangst van een bezoekende familie bekeken. Iedere familie die de ceremonie bezocht werd apart ontvangen. De familie werd aangekondigd en kwam dan in optocht aanlopen, met de gift (bijvoorbeeld buffel) voorop. Vervolgens muziek, soms zang en dans. En even later dan weer de volgende familie. In alle drukte was het lastig te volgen, maar indrukwekkend was het allemaal wel.
Na een poosje in alle drukte was het wel weer genoeg en knepen wij er tussen uit. Aan de achterkant van het dorp liep een pad richting een grote rotsformatie. Daar bleken de graven van dit dorp te liggen. Beneden houten graftombes, ook deze weer met het karakteristieke zadeldak. De nu overledene zou ook in een van deze graven worden bijgezet. Langs de rots een stenen trap omhoog, waar de oudere graven te vinden waren. In grotten, maar ook houten kisten die waren opgehangen aan de rotsen. Sommige waren al half vergaan, waardoor de gaten er in vielen en botten en schedels te zien waren. In grotten en nissen lagen ook losse schedels, allemaal van voorouders waarvan de kisten al lang vergaan waren. In dat geval werden schedels wel weer ergens netjes opgestapeld. Ook veel houten poppen, die ieder een overledene moesten uitbeelden. Na ook dit te hebben gezien, werd het tijd om het zuiden van Tana Toraja verder te verkennen. Terwijl de varkens en buffels nog werden aangevoerd, en er nog steeds nieuwe gasten voor de ceremonie kwamen, vertrokken wij uit het dorp. Nog steeds onder de indruk stapten we in de auto en gingen we verder op pad.
De rest van de dag vooral veel graflocaties bezocht, de een nog mooier dan de ander. Bij de eerste waren nissen in een heel grote rots gehakt. Iedere nis bevatte meerder lichamen (het waren familiegraven) en was afgesloten met een deur. Tussen de graven waren ook een soort 'balkons' uitgehakt, waar allemaal houten poppen waren geplaatst. De meer recente exemplaren waren nog vol van kleur, de oudere waren helemaal vervaagd van kleur. Even verderop een rots met ook wat nissen. Hier alleen geen poppen, maar alleen de deurtjes. Er zitten dus toch ook de nodige nuanceverschillen in hoe om te gaan met de overledene. Een ding hebben ze in ieder geval gemeen: de hele serie aan uitvaartrituelen voor een overledene kan jaren duren. Om nog maar niet te spreken over het geld en de moeite die er in wordt gestoken. Na de lunch nog meer graven, maar ook een wandeling tussen rijstvelden en typische Torajadorpjes. Het was een zeer indrukwekkende dag.
Reactie plaatsen
Reacties